POTENCIJALNA EVAPOTRANSPIRACIJA, mm

Stanica 10.11. * 11.11. * 12.11. * 13.11. * 14.11. * 15.11. 16.11. 17.11. 18.11. 19.11. 20.11. 21.11. 22.11. 23.11. 24.11.
 Beograd  0.5  0.5  0.8  0.9  1.2  1.1  1.2  1.1  0.7  0.5  1.0  0.8  0.3  0.3  0.7
 Crni Vrh  0.5  0.4  0.8  0.8  0.9  1.1  1.0  0.8  0.8  0.2  0.8  0.8  0.5  0.6  0.7
 Ćuprija  0.5  0.9  1.0  1.2  1.4  1.1  1.2  1.1  0.8  0.4  1.2  1.1  0.4  0.4  0.9
 Dimitrovgrad  1.2  0.9  0.9  1.3  1.4  1.1  1.1  1.2  0.7  0.7  1.1  1.0  0.8  0.9  0.8
 Kikinda  0.9  0.5  0.4  0.5  1.1  1.1  1.1  0.9  0.5  0.5  0.6  0.6  0.3  0.3  0.6
 Kragujevac  0.3  0.8  1.2  1.4  1.4  1.2  1.2  1.0  0.9  0.5  1.1  1.1  0.3  0.4  0.8
 Kraljevo  0.5  1.2  1.0  1.3  1.3  1.1  1.2  1.2  0.6  0.5  1.1  1.0  0.4  0.4  1.0
 Kruševac  0.5  1.0  1.2  1.2  1.4  1.0  1.1  1.2  1.0  0.5  1.2  1.2  0.5  0.5  0.9
 Leskovac  0.8  1.1  0.9  1.2  1.2  1.0  1.1  1.1  0.7  0.6  1.2  1.0  0.6  0.4  0.9
 Loznica  0.3  0.9  0.6  1.3  1.3  1.1  1.3  1.3  0.5  0.6  0.8  0.6  0.3  0.3  0.8
 Negotin  0.7  0.8  1.2  0.9  0.4  0.9  0.9  0.8  0.9  0.4  0.7  0.8  0.6  0.5  0.8
 Niš  0.6  0.9  1.0  1.2  1.3  1.1  1.1  1.1  0.7  0.6  1.1  1.0  0.5  0.5  0.8
 Novi Sad  0.6  0.4  0.4  0.9  1.2  1.1  1.2  1.2  0.6  0.5  0.5  0.5  0.3  0.3  0.7
 Palić  1.0  0.5  0.5  0.4  0.6  0.8  0.9  1.0  0.5  0.6  0.5  0.3  0.3  0.5  0.6
 Požega  0.5  1.2  1.2  1.1  1.3  1.2  1.2  1.1  0.7  0.3  1.1  1.1  0.3  0.4  0.9
 S. Mitrovica  0.3  0.4  0.3  0.8  1.3  1.1  1.2  1.3  0.6  0.6  0.8  0.5  0.3  0.3  0.7
 S. Palanka  0.3  0.9  1.0  1.2  1.4  1.1  1.2  1.0  0.8  0.5  1.1  1.1  0.4  0.3  0.7
 Sjenica  0.5  0.9  1.0  1.1  1.3  1.0  1.0  0.8  0.7  0.6  0.8  0.7  0.7  0.6  0.7
 Sombor  0.6  0.4  0.4  0.7  0.9  1.0  1.1  1.2  0.5  0.6  0.4  0.3  0.3  0.5  0.6
 V. Gradište  0.8  0.7  1.0  1.1  1.3  1.1  1.2  1.0  0.7  0.5  0.9  1.0  0.3  0.4  0.7
 Valjevo  0.5  0.9  1.0  1.3  1.3  1.1  1.3  1.2  0.7  0.5  1.1  0.9  0.3  0.3  0.8
 Vranje  1.1  1.0  1.3  1.4  1.4  1.0  1.0  1.0  0.7  0.9  0.8  0.8  0.8  0.7  0.8
 Zaječar  0.7  1.1  1.4  1.4  1.6  1.2  1.1  1.2  0.9  0.2  0.8  1.0  0.7  0.7  0.9
 Zlatibor  0.4  0.7  0.8  0.9  1.0  0.8  0.9  0.7  0.7  0.4  0.9  0.8  0.4  0.3  0.6
 Zrenjanin  0.5  0.4  0.4  0.7  1.2  1.1  1.1  1.2  0.7  0.5  0.6  0.7  0.3  0.3  0.6
 * Prethodnih pet dana (aktuelne vrednosti)

ODREĐIVANJE REFERENTNE EVAPOTRANSPIRACIJE PO METODI Hargreaves-a

Postoji veliki broj metoda za proračun referentne evapotranspiracije (ETo), koja nalazi široku primenu u mnogim oblastima privrede i nauke. U okviru Organizacije Ujedinjenih nacija za hranu i poljoprivredu (FAO), posle brojnih testiranja poznatih metoda, model Penman-Monteith-a (Allen et al.,1998) je prihvaćen kao standard za određivanje ETo i označen je kao FAO56-PM. Međutim, za korišćenje ovog modela potreban je veći broj ulaznih parametara, pa je iz ovog razloga u RHMZ Srbije za operativne potrebe odabrana jednostavnija metoda za proračun referentne evapotranspiracije. To je jednačina Hargreaves-a, (Hargreaves and Allen, 2003.,…), kod koje se izračunavanje bazira na maksimalnim, minimalnim i srednjim dnevnim temperaturama vazduha, kao i na ekstraterestričkom Sunčevom zračenju i dužini obdanice tokom godine za dati lokalitet. Analiza dnevnih vrednosti evapotranspiracije po metodi Hargreaves-a pokazala je njihovo dobro slaganje s rezultatima dobijenim standardnom metodom FAO56-PM za podatke sa teritorije Republike Srbije, tj. tačnost dovoljnu za praktičnu primenu ovih rezultata.


U Odeljenju za agrometeorologiju RHMZS, uz određivanje aktuelnih dnevnih vrednosti referentne evapotranspiracije na osnovu operativnih podataka sa Glavnih meteoroloških stanica, pripremaju se i prognoze ETo za desetodnevni period za iste lokacije. Prognoza se zasniva na determinističkim prognozama maksimalnih i minimalnih dnevnih temperatura vazduha (Evropski centar za srednjoročnu prognozu - ECMWF i RHMZS). Operativno izračunavanje i ažuriranje rezultata proračuna na Internet prezentaciji Zavoda obavljaju se svakodnevno, u jutarnjim časovima. Za odabrane GMS se u obliku tabele daju vrednosti ETo po danima i to: za prethodnih pet dana (aktuelne vrednosti), za tekući dan i narednih devet dana (prognozirane vrednosti).


Između ostalog, ove vrednosti referentne evapotranspiracije mogu se, pod uslovom da se primene i odgovarajući koeficijenti kulture, koristiti za ocenu stanja i procenu potreba za navodnavanjem useva u poljoprivrendoj praksi.

Direktor RHMZ